Tüm dünyada önemli bir halk sağlığı sorunu olarak kabul edilen, kişinin yaşam süresini önemli ölçüde kısaltan ve yaşam kalitesini olumsuz etkileyen ve tedavisindeki yüksek maliyetler nedeniyle iş gücünde ve ülke ekonomisinde çok ağır kayıplara neden olan "kanser hastalığı" ölümler arasında kalp hastalıklarından sonra ikinci sırada yer almaktadır. Kanser %90 oranında çevresel, %10 oranında ise kalıtsal genetik faktörlere bağlı oluşmaktadır. Çevresel faktörler arasında da tütün ürünlerinin kullanımı, sağlıksız beslenme ve obezite, alkol ve enfeksiyonlar ilk sıralarda yer almaktadır. Özellikle ortaya çıkışının önlenebildiği ve erken teşhis edildiğinde tedavinin yaşam kalitesine çok şey katabildiği kanser türleri göz önüne alındığında kanserden korunmanın ve tarama ile erken teşhis olanaklarının önemi ortaya çıkmaktadır.
Türkiye’de kanser sıklığı Avrupa Birliği ülkeleri ve Amerika gibi gelişmişlik düzeyi yüksek olan ülkelere göre daha düşük olmakla birlikte kansere bağlı ölümler artmaktadır. 2002 yılında ülkemizde kanserden ölümler tüm ölümlerin %12’sini oluşturmaktayken bu oran 2014’te %20,7’ye çıkmıştır. Erkeklerde en sık görülen kanserler akciğer ve prostat iken, tütüne bağlı kanserler erkeklerde önemini korumaya devam etmektedir. Kadınlarda en sık görülen meme kanseri, her 4 kadın kanserinden birisi olmaya devam etmektedir. Kolorektal kanserler ise her iki cinste en sık görülen kanser türleri arasında üçüncü sıradadır.
“Dünya Kanser Günü” her yıl 4 Şubat Günü Kanser ile ilgili farkındalık ve bilinç düzeyinin artmasını sağlamak, kansere karşı mücadelede önemli bir adım olan doğru bilinen yanlışlardan kurtulmak ve doğruların herkese ulaşmasını hedeflemek amacıyla dünya genelinde kutlanmaktadır. Bireyler ve toplumlar, yaygın kanser türlerinin en az üçte birinin daha sağlıklı bir beslenme biçiminin seçilmesi, tütün ürünlerinden uzak durulması, fiziksel aktivitenin arttırılması ve alkol kullanımının azaltılması ile önlenebileceği konusunda bilgilendirilmelidir. Ayrıca ultraviyole radyasyondan korunma, mesleksel ve çevresel maruziyetlerin önüne geçilmesi ile kanser yükü daha da aza indirgenecektir.
İlimizde yürütülmekte olan toplum tabanlı kanser taramaları (meme kanseri,rahimağzı kanseri, bağırsak kanseri) na yönelik; Adıyaman ili genelinde 2017 yılında; KETEM (Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezi), TSM, ASM’lerde ve hastanelerde tarama programları kapsamında;
11.336 kişiye Mamografi çekilmiştir şüpheli bulunan 131 kişi bir üst basamağa sevk edilmiştir tespit edilen meme kanseri sayısı 8 , 12.124 kişiye GGK Testi yapılmıştır şüpheli bulunan 661 kişi bir üst basamağa sevk edilmiş,16.169 kadına HPV-DNA testi yapılmış olup şüpheli bulunan 204 kişi takip ve tedavilerinin yapılması amacıyla bir üst kuruma yönlendirilerek takipleri yapılmıştır.
İlimizde Merkez ve Kahta’da hizmet veren KETEM’de (Kanser Erken Teşhis ve Tarama Merkezi) “Erken Teşhis Hayat Kurtarır!” prensibiyle 40-69 yaş kadınlara Meme Kanseri Taraması, 50-70 yaş kadın ve erkeklere Kolorektal (Kalın Bağırsak) Kanseri Taraması ve 30-65 yaş kadınlara Rahim Ağzı Kanseri (HPV-DNA) Taraması ücretsiz olarak yapılmaktadır.
FARKINDAYIZ, KANSERİ YENECEĞİZ !
Uzm.Dr.Erdoğan ÖZ
İl Sağlık Müdürü