Verem (Tüberküloz) hastalığı, “Mycobacterium Tuberculosis “ basili tarafından oluşturulan ve solunum yoluyla bulaşan bir hastalıktır.
Veremle ilgili toplumun bilgilendirilmesi ve bu hastalığa karşı bütün kesimlerin dikkatinin çekilmesi amacıyla her yıl Ocak ayının ilk Pazar gününden başlayan hafta Verem Savaşı Eğitim ve Propaganda Haftası olarak belirlenmiştir. Bu yıl da 03-09 Ocak 2021 tarihleri arasında “ 74. Verem Savaşı Eğitim ve Propaganda Haftası“ çerçevesinde düzenlenmektedir.
Tüberküloz (verem) halen dünya genelinde önemli bir sağlık problemidir. Dünya nüfusunun yaklaşık dörtte biri verem mikrobu ile enfektedir. Bu insanların %10’unda yaşamlarının bir döneminde verem hastalığının ortaya çıkacağı düşünülmektedir. Tüberküloz (TB) erkeklerde kadınlardan daha sık görülmektedir ve çoğunlukla ekonomik olarak üretken yaş grubundaki erişkinleri tutmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) “Küresel Tüberküloz 2020 Raporu”na göre dünya genelinde tüberküloz görülme sıklığı ve tüberkülozdan ölümler (insidans ve mortalite hızları) düşmektedir. Buna rağmen küresel tüberküloz yükü halen çok yüksektir.
Dünya genelinde 2019 yılında 10 milyon yeni tüberküloz hastası ortaya çıkmıştır. Bunların yaklaşık 5.7 milyonu erkek, 3 milyonu kadın ve 1 milyonu çocuktur.(15 yaş altı) Tüberküloz hastalarının üçte ikisi 8 ülkededir.(Hindistan, çin, Endonezya, Filipinler, Pakistan, Nijerya, Bangladeş, ve Güney Afrika) Tüberküloz, dünya genelinde en çok ölüme yol açan ilk 10 sebepten birisidir. Aynı zamanda, tek bir bulaşıcı ajandan ölümlerde en üst sırada gelmektedir. Tedavi edilmezse tüberküloz hastalarında ölüm oranı yüksektir. Yapılan çalışmalarda tedavi edilmeyen balgam yayması pozitif akciğer TB olgularının %70’inin 10 yıl içinde hayatını kaybettiği saptanmıştır. Dünyada 2010-2016 yılları arasında TB tedavisi ile 53 milyon hayat kurtarılmıştır. 2017 yaklaşık 558.000 olgu Rifampisin dirençlidir; bunların %82’si çok ilaca dirençli (ÇİD-TB) hastasıdır. Dirençli olguların yaklaşık yarısı Hindistan(%24),Çin(%13) ve Rusya Federasyonundadır.(%10) ÇİD-TB olgularında Dünya genelinde tedavi başarı olanları düşüktür(%55). DSÖ tarafından tüm ülkeler için tahmini tüberküloz insidans (estimadet incidence) ve mortalite hızları hesaplanmaktadır. Türkiye’nin tahmini TB insidansı hızı yüz binde 17, TB mortalite hızı yüz binde 0,53’tür.
BCG aşısı özellikle çocuklarda kanla yayılan ve ağır seyreden(menenjit ve miliyer TB) verem hastalığını önlemede çok etkilidir. Ülkemizde BCG aşısı doğumdan sonra 2. ayını bitiren bebeklere Toplum Sağlığı Merkezlerinde ve Aile Hekimlerimizce yapılmaktadır.
Verem hastalığının genel belirtileri arasında halsizlik, iştahsızlık, kilo kaybı, ateş, gece terlemesi, çocuklarda kilo alamama bulunmaktadır. Akciğer tüberkülozunda; öksürük, balgam, öksürükle kan tükürme, göğüs-sırt-yan ağrısı, nefes darlığı şikâyetleri görülmektedir. İki-üç haftadan uzun süren öksürüğün olması durumunda veremden şüphelenmek gerekir. Bu yakınmaların başka çok hastalıkta da rastlanabilmesi nedeniyle, bu tür şikayetleri olanların aile hekimlerine ya da en yakın İlçe Sağlık Müdürlüğü Verem Savaşı Birimlerine (Dispanserlerine) müracaat etmesi gerekmektedir.
Toplum Sağlığı Merkezi Verem Birimlerinde (Verem Savaşı Dispanserleri) veremin teşhis ve tedavisi ücretsizdir. Tedavi standarttır. Tedavide verilen ilaçların düzenli içilmesi çok önem taşır. Çünkü hastaların bir kısmı tedaviyi terk etmekte ve toplumda basil saçmayı sürdürmektedir. Hastanın ilaçlarını içtiğinden emin olmak için her doz ilacı sağlık personeli gözetiminde alması en uygun yoldur. Buna Doğrudan Gözetimli Tedavi (DGT) denilir. Tedaviyi sonlandırana kadar özenle sürdürmek gerekir.
Bu hafta boyunca, ilimiz genelindeki sağlık kuruluşlarımız tarafından halkımızın sağlık eğitimine yönelik olarak covid-19 pandemi tedbirleri çerçevesinde çeşitli eğitim toplantıları düzenlenecek ve tüberküloz (verem) hastalığı ile ilgili afişler gerekli alanlarda hazır bulundurulacaktır.
